Kalayaan sa Bilangguan

Isang taon na rin pala ako sa Bilibid. Isang taon na rin akong pari. Kay bilis ng panahon. Sumaging bigla sa aking gunita ang mga sinabi ni Tita Glo (isang 78 anyos at retiradong empleyado ng Bureau of Prisons, na ngayo’y Bureau of Corrections na) noong unang araw ko sa Philippine Jesuit Prison Service. “Naku, tingnan ko lang kung hindi mawala ang mga ngiti mo dito sa Bilibid.” Para akong binuhusan ng malamig na tubig sa sinabi niya.

Nanlamig ang aking kalamnan. Biglang bumalik ang aking kaba na naramdaman nang malaman ko noong aking ordinasyon na sa Bilibid ang aking unang misyon. Sabi ko sa sarili, “Hindi naman siguro.” Hindi ko na narinig ang karugtong na sinabi ni Tita Glo, “But don’t worry, you will enjoy your stay here. The inmates are also lovable.”

Ang tanging naglalaro sa isipan ko noon, bakit dito ako dinala? Anong kasalanan ko? Para akong ibinilanggo. Subalit bahagi ng Buhay-Heswita ang tumalima sa kalooban ng Diyos. Kaya’t pikit-mata kong nilundag ang Bilibid sa paniniwalang hindi ako pababayaan ng Diyos.

Nagdilang-anghel ba o nagdilang-demonyo si Tita Glo? Nagkatotoo ang kanyang sinabi. Hindi lang pala ngiti ang maaring maglaho dito sa bilibid, kundi ang aking bait, katinuan at ulirat! Minsan, hindi ko maiwasang mainis, magalit, manlupaypay, mawalan ng gana, at pag-asa sa mga bilanggo. Pagkatapos mong maglaan ng oras at ibuhos ang iyong isip, puso, at kaluluwa sa kanila. Matutuwa ka naman makakasilip ka sa kanila ng kaunting pagbabago. May pag-asa! ang wika ko sa aking sarili.

Subalit malingat ka lamang, para na silang mga aso’t pusa! Para kang laging nagtatayo ng kastilyong buhangin sa dalampasigan, o isang pulis-trapikong inis na inis, na pagkatapos iwanan sandali ang maayos na trapiko sa kanto upang uminom ng kape sandali, babalikang mong gulung-gulo at buhul-buhol na naman ang trapiko. Nakaka-inis yan di ba? Paulit-ulit ito. Parang sakit. Lagi at laging nagugulo, may gugulo, may bagong panggulo sa pinaghirapang kaayusan sa bilangguan.

Subalit hindi ko hinayaang mawala ang aking ngiti at maging ngiwi. Napansin ko na lang…gusto ko ang aking ginagawa, na maging taga-ayos ng gulo at magdala ng kaayusan, katinuan, unawa sa bilangguan. Kahit na alam kong baka panandalihan lamang ang kaayusan. Pakiramdam ko, hindi na ito galing sa akin. Ito ata yung tinatawag nilang biyaya ng Diyos o "Grace of office" na tinatawag.

Ewan ko ba kung bakit ako nagtitiyaga sa ganitong kalagayan. Alam ko namang masasaktan lamang ako sa pagbibigay ng aking sarili sa mga tinaguriang “latak o kanser ng lipunan.” Pero heto pa rin ako hindi na nadala, tuwing umaga, sa pagputok ng bagong araw, handa na namang tunguhin ang mala-higanteng pintuan ng Maximum compound upang mag-almusal kasama ang mga bilanggo. Handa na namang makipag-sapalaran ...handa na namang mabigo at masaktan.

... itutuloy